İnsan vücudu temel yaşamsal işlevlerini gerçekleştirmek için enerjiye ihtiyaç duyar. Vücuttaki bu canlılık olaylarının sürmesi için gereken enerjiye bazal metabolizma hızı(BMH) denir. Kişinin boy, kilo ve yaş faktörleri ile hesaplanması sebebiyle kişiden kişiye göre değişlik gösterir.
Yaş, BMH’ı etkiler mi?
Metabolizma hızı yaş ilerledikçe azalmaktadır. 30 yaşını geçtikten sonra bu hız her yıl %1 kadar azalmaktadır.
Boy Uzunluğunun BMH’a etkisi nedir?
Çocuk ve gençlerde büyüme gelişme ile artan boy uzunluğu metabolik hızın artmasını sağlarken yaş ilerledikçe gelişen osteoporozla birikte kısalan boy uzunluğu bazal metabolizma hızının azalmasına sebep olur.
Kilodaki Artış BMH’ı arttırır mı?
Matematiksel olarak kilodaki artış bazal metabolizma hızını artırdığı bilinse de kişinin ideal kilo durumu, yüksek kilonun altında yatan metabolik sebepler ve obezite metabolizma hızını negatif yönde etkileyebilir.
Cinsiyet BMH’nda etkili midir?
Evet etkilidir. Özellikle hormonal durum, kadınlar için menstrüasyon, gebelik, menopoz gibi özel durumlar metabolizma hızını etkiler.
Bazal Metabolizma Hızını düşüren sebepler nelerdir?
Bazı metabolik hastalıklar BMH’nı düşürür. Özellikle vücudun enerji metabolizmasında önemli görev alan tiroid fonksiyonlarındaki bozukluklar enerji harcamasını azaltır. Uzayan açlık süreleri, kalori kısıtlamaları, uzun süren düşük kalorili diyetler açlık-tokluk dengesini sağlayan hormonların seviyesinin düşmesi de BMH’ını düşüren etmenlerdir. Yanlış beslenme alışkanlıklarına bağlı uzun süreli açlık sonrası yüksek kalorili ve kontrolsüz besin alımı ile gelişen yeme bozuklukları da metabolizmayı negatif yönde etkiler. Ayrıca stres, anksiyete, depresyon, uykusuzluk gibi etmenler metabolik hızı azaltır.
Bazal Metabolizma Hızını arttıran etmenler nelerdir?
Vücuttaki fonksiyon bozukluklarının tedavisi, yeterli ve dengeli beslenme, yeterli sıvı alımı BMH’ın artmasında önemlidir. Bir bireyin su ihtiyacı günde kilo başına 30 ml kadardır. Kişinin yağsız beden kitlesi metabolik hızı belirleyen etmenlerdendir. Bu sebeple kas kitlesini artırmaya yönelik egzersizler bazal metabolizma hızını artırır. Ayrıca vücudun enerji metabolizmasına katılan vitamin, mineral ve antioksidanlardan zengin fonksiyonel besinlerin tüketimi bazal metabolizma hızını pozitif yönde etkiler.
DİYETİSYEN HANDE GÜNGÖR
