Besin ögesi yetersizlikleri beyin-sinir gelişim süreçlerini doğrudan etkiler. Yetersiz beslenme,
çocukluk döneminde beyin-motor gelişimini etkilerken yetişkinlik döneminde ise beyin sağlığını
korunmasını engeller.
Gebelik dönemiyle birlikte başlayan ve 2 yaşa kadar devam eden beyin gelişimi ile hayatın ilerleyen
döneminde beyin sağlığının korunmasında beslenme yetersizliklerinin önüne geçilmesi, yeterli ve
gerekli protein, vitamin ve mineral alımının sağlanması gerekir. Beyin gelişimini ve beyin
hücrelerinin sağlıkla devamlılığını sağlayacak bazı besin öğeleri ise şöyle..
- ANNE SÜTÜ
Beyin gelişimi için önemli olan hormonlar, büyüme faktörleri ve uygun besin ögelerini içeren anne
sütü bebeklerin bilişsel gelişim üzerindeki olumlu etki göstermektedir. Hayatın ilk yıllarında, anne
sütü ile sağlanan güvenli, sabit ve besleyici bir ilişki, toksik stresi azaltıp, temel beyin becerilerinin
gelişimine yardımda bulunarak, sağlıklı beyin gelişimine katkı sağlamaktadır.
2. YAĞ ASİTLERİ
DHA, EPA, Araşidonik asit gibi esansiyel yağ asitleri, beyin dokusu yapısının bir parçasıdır.
Esansiyel yağ asitleri biyolojik süreçler için gereklidir fakat bazıları vücutta sentez
edilemediklerinden besinler ile alınmalıdır. Yağlı balıklar, ceviz ve keten tohumu esansiyel yağ
asidinin besinsel kaynaklarıdır.
3. DEMİR
Erken dönemde gerçekleşen sinir sistemi gelişimi, hızlı beyin büyümesi ve miyelin kılıf
oluşumunun gerçekleştiği dönemde demir gereksinimi artmakta ve hayat boyu sürmektedir.
Özellikle hayat boyu sıklıkla görülebilen demir eksikliği anemisi hayatın erken evresinde motormental
gelişimini negatif yönde etkilerken ilerleyen dönemde düşük algı düzeyi, dikkatsizlik ve
yorgunluk gibi şikayetleri beraberinde getirmektedir. Kırmızı et, karaciğer, koyu yeşil yapraklı
sebzeler, pekmez gibi besinlerin demir içeriği yüksektir. Ayrıca bu besinlerin portakal, limon, biber
gibi C vitamini kaynaklarıyla tüketimi demir emilimini arttırır.
4. İYOT
İyot yetersizliği çocukluk döneminde beyin gelişimini etkilemektedir. Yapılan bir çalışmada iyot
yetersizliği olanlara göre yeterli iyot alan bireylerin bilişsel gelişiminin anlamlı düzeyde daha
yüksek olduğu belirtilmiştir. İyot kaynaklarını tuzlu su balıkları, deniz ürünleri ve iyotlu tuz
oluşturur. İyot kaynaklarının sınırlı olması ve beslenmede yeterince yer verilmemesi sebebiyle iyot
ile zenginleştirilmiş sofra tuzu kullanımı önem kazanmaktadır.
5. ÇİNKO
Çinko beynin yapı ve fonksiyonlarına katkıda bulunan bir elementtir. Çinko eksikliği çocukların
nöropsikolojik fonksiyonları, aktivite veya motor gelişimlerinde bozukluklara yol açabilmekte ve
bilişsel performansı etkileyebilmektedir. Çinkonun beyin gelişimi üzerindeki etkisi ile ilgili yapılan
çalışmalarda genellikle motor gelişim üzerinde pozitif etkileri olduğu bulunmuştur. Süt ve süt
ürünleri, yumurta, kuruyemiş ve kurubaklagiller çinko içeriği açısından zengindir.
Sağlıklı yağ asitlerinden zengin, antioksidan içeriği yüksek Akdeniz diyetinin yaşam tarzı haline
getirilmesi mental fonksiyon sağlığının sürdürülmesinde etkili bir beslenme modelidir.
Sağlıklı beyin hücrelerinin sırrı: gebelik öncesi dönemde başlayan ve hayat boyu sürdürülmesi
gereken yaşa ve bireye özgü sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenme planlamasıdır.
DİYETİSYEN HANDE GÜNGÖR
